Phần mở đầu
Format giải đấu và quy định về bàn thắng sân khách theo IFAB 2025/26 là các yếu tố then chốt xác định cấu trúc mùa giải, chiến thuật của HLV và cách các CLB tính toán kết quả hai lượt. Bài viết này phân tích chi tiết format league phase thay cho vòng bảng truyền thống, cách tính điểm, tiêu chí xếp hạng, quy định knock‑out (hiệp phụ/luân lưu) và quyền tuỳ chọn áp dụng luật bàn thắng sân khách. Từ khóa chính: format UEFA Champions League 2025/26, luật bàn thắng sân khách IFAB 2025/26.
Tổng quan: từ vòng bảng sang league phase (format 36 đội)
- Theo cập nhật áp dụng rộng rãi từ mùa 2024/25 và IFAB 2025/26, nhiều giải đấu lớn chuyển từ mô hình “bảng cố định” sang league phase. Điểm khác biệt cơ bản: thay vì các bảng 4 đội, một league phase có 36 đội — mỗi đội đá 8 trận (4 sân nhà, 4 sân khách) gặp các đối thủ ngẫu nhiên phân từ 4 pots. Top 8 đội vào thẳng vòng 16; các đội xếp 9–24 tranh playoff hai lượt để giành 8 suất còn lại.
- Mục tiêu của đổi mới: tăng số trận hấp dẫn ở giai đoạn chia đội, tối đa hoá tính cạnh tranh và doanh thu bản quyền truyền hình, nhưng đồng thời tạo thêm bài toán lịch thi đấu dày đặc cho các CLB.
UEFA Champions League là giải đấu hấp dẫn hàng đầu cấp CLB.Alt: UEFA Champions League 2025/26 minh hoạ format league phase 36 đội và 8 trận mỗi đội
Cách tính điểm và tiêu chí xếp hạng (IFAB 2025/26)
- Hệ thống điểm tiêu chuẩn: Thắng 3 điểm, hoà 1 điểm, thua 0 điểm.
- Tiêu chí xếp hạng thông thường: điểm → hiệu số bàn thắng bại → số bàn thắng ghi được → đối đầu trực tiếp → Fair Play (khi cần).
- Ở league phase, do không còn bảng cố định, một số tiêu chí đối đầu trực tiếp có thể được điều chỉnh cho phù hợp lịch thi đấu ngẫu nhiên.
Bảng xếp hạng Ngoại hạng Anh mùa 2024/2025. Ảnh chụp màn hình.Alt: Bảng xếp hạng minh họa cách tính điểm 3-1-0 và hiệu số ảnh hưởng thứ hạng các đội
Vòng knock‑out: một trận hay hai lượt; hiệp phụ và penalty
- Knock‑out có thể tổ chức một trận (sân trung lập) hoặc hai lượt (sân nhà – sân khách) tuỳ điều lệ giải.
- Nếu hai đội hoà sau 90 phút ở trận loại trực tiếp theo thể thức một trận, sẽ có hiệp phụ 30 phút, sau đó luân lưu nếu vẫn hoà — theo quy định IFAB 2025/26.
- Lưu ý: nhiều liên đoàn lớn (ví dụ UEFA, AFC) đã bãi bỏ luật bàn thắng sân khách kể từ 2021 trong đa số cặp đấu knock‑out; IFAB 2025/26 cho phép các giải/quy chế tuỳ chọn áp dụng lại ở các cặp hai lượt nếu quy định giải cho phép.
Luật bàn thắng sân khách: nội dung và tính tuỳ chọn
- Định nghĩa cơ bản (khi được áp dụng): Trong cặp hai lượt, nếu tổng tỉ số hoà, đội ghi nhiều bàn trên sân đối phương sẽ thắng. Đây là tiêu chí phụ, không bắt buộc áp dụng theo IFAB 2025/26 — giải tổ chức có thể chọn áp dụng hoặc không.
- Hệ quả chiến thuật: Khi bàn thắng sân khách có giá trị, đội sân khách ở lượt đi thường ưu tiên tấn công để kiếm bàn, còn đội chủ nhà phải cân nhắc giữa tấn công và phòng ngự chặt để tránh bị ăn bàn trên sân nhà. Nếu không áp dụng, các đội có xu hướng chơi cởi mở hơn vì chỉ tính tổng tỉ số và hiệp phụ/penalty quyết định.
UEFA Champions League đã bỏ luật bàn thắng sân khách từ mùa 2021/2022.Alt: Biểu đồ lịch sử áp dụng và hủy luật bàn thắng sân khách trong các cúp châu lục
Ví dụ thực tế và hệ quả đối với các giải khác
- Ví dụ format mới UCL 2024/25: 36 CLB, league phase 8 trận/CLB; Liverpool dẫn đầu với 21 điểm sau 8 trận — minh hoạ tính cạnh tranh tăng cao do mỗi trận có ý nghĩa lớn.
- Ở các giải quốc nội, V‑League 2025/26 vẫn duy trì vòng tròn hai lượt (14 đội, 26 vòng) và không áp dụng bàn thắng sân khách do tính đồng nhất lịch thi đấu.
- World Cup 2026: mở rộng 48 đội với 12 bảng 4 đội; cơ cấu đi tiếp gồm top 2 + 8 đội thứ 3 tốt nhất, tính điểm vòng bảng 3-1-0.
Manchester City vô địch mùa giải 2011/2012 nhờ hơn đội cùng thành phố hiệu số phụ.Alt: Ví dụ Manchester City mùa 2011/2012 minh hoạ vai trò hiệu số và tiêu chí phụ quyết định danh hiệu
Nhầm lẫn phổ biến và lưu ý vận hành
- Vòng bảng khác league phase: nhiều người vẫn gọi “league phase” là vòng bảng — thực chất league phase 36 đội không chia nhóm cố định như bảng 4 đội.
- Áp dụng luật bàn thắng sân khách: không mặc định áp dụng ở mọi giải; cần kiểm tra điều lệ giải đấu trước khi phân tích chiến thuật.
- Các tiêu chí phụ như Fair Play vẫn có thể quyết định tấm vé nếu các chỉ số khác đều bằng nhau — ví dụ Việt Nam từng đi tiếp Asian Cup 2019 nhờ chỉ số fair play.
FAQ (Câu hỏi thường gặp)
Q: Format UEFA Champions League 2025/26 còn vòng bảng không?
A: Về bản chất, không còn “vòng bảng 4 đội” truyền thống mà thay bằng league phase 36 đội, mỗi đội đá 8 trận.
Q: Luật bàn thắng sân khách có áp dụng ở V‑League hay Cúp QG 2025/26?
A: V‑League (vòng tròn hai lượt) không áp dụng. Cúp QG thi một lượt, nếu hoà sẽ có luân lưu/penalty theo điều lệ IFAB 2025/26.
Kết luận và hệ quả chiến thuật
Format league phase và quy chế bàn thắng sân khách theo IFAB 2025/26 tạo ra sự cân bằng giữa tính cạnh tranh và tính công bằng thể thao, đồng thời thay đổi cách các CLB hoạch định chiến thuật cho mỗi trận. Các HLV phải tùy chỉnh chiến lược dựa trên quy chế từng giải: khi bàn thắng sân khách được tính, cân nhắc tấn công sân khách là quan trọng; nếu không, ưu tiên đảm bảo tỉ số tổng và chuẩn bị cho hiệp phụ/luân lưu. Độc giả có thể thảo luận thêm về ảnh hưởng của format mới lên lịch thi đấu, nhân sự và chiến thuật mùa giải sắp tới.
