Giải bóng đá FAI Cup, hay còn được gọi là Cúp quốc gia Ireland, là một giải đấu bóng đá loại trực tiếp thường niên của Ireland. Đây là giải đấu cúp quốc gia lâu đời nhất trên thế giới, được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1922 và đã trở thành một phần không thể thiếu của lịch sử bóng đá Ireland. Với sự tranh đấu và kinh thế của các câu lạc bộ hàng đầu trong nước, FAI Cup luôn là một trong những sự kiện thể thao được mong chờ nhất trong năm.
Giải bóng đá FAI Cup: Tổng quan và lịch sử hình thành
FAI Cup có nguồn gốc từ ý tưởng của Tiểu bang Frankfort đưa ra vào năm 1921, vì muốn có một giải đấu đầy đủ cho bóng đá ở Ireland. Tuy nhiên, với sự khởi xướng của Liên đoàn bóng đá Ireland (FAI), giải đấu này được chính thức tổ chức và bắt đầu vào năm 1922. Ngay từ khi mới ra đời, FAI Cup đã thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng và trở thành một sân chơi bóng đá hấp dẫn cho các câu lạc bộ trong cả nước.
Từ năm 1938, FAI Cup được xem như là giải đấu chính thức của bóng đá Ireland khi các câu lạc bộ được yêu cầu phải tham gia vào giải đấu này. Ngoài ra, FAI Cup còn là cánh cửa để các đội bóng trẻ có cơ hội thể hiện tài năng của mình và bước vào sân chơi quốc tế thông qua các vòng loại của các giải đấu UEFA.
Thể thức thi đấu và các vòng đấu trong FAI Cup
FAI Cup mở cửa cho tất cả các câu lạc bộ bóng đá Ailen, bao gồm cả các đội bóng nghiệp dư và bán chuyên nghiệp. Thể thức thi đấu của giải đấu gồm hai phần: vòng loại và vòng chung kết.
Vòng loại FAI Cup
Vòng loại FAI Cup bao gồm các đội bóng nhập cuộc từ các giải đấu cấp dưới như Giải Hạng Nhì, Giải Hạng Ba và Giải Hạng Bốn. Các trận đấu được diễn ra theo thể thức loại trực tiếp một lượt, với đội chiến thắng đi tiếp vào vòng sau. Nếu trận đấu kết thúc với tỷ số hòa sau 90 phút thi đấu chính thức, hai đội sẽ bước vào hiệp phụ và, nếu cần thiết, sẽ đá luân lưu 11m để phân định thắng bại.
Vòng chung kết FAI Cup
Vòng chung kết FAI Cup gồm 8 đội bóng vô địch từ các giải đấu Hạng Nhất và Hạng Hai. Các trận đấu cũng được diễn ra theo thể thức loại trực tiếp với 4 trận đấu đầu tiên chỉ kéo dài trong 45 phút, còn 4 trận đấu cuối cùng sẽ có thời gian thi đấu là 60 phút.
Danh sách các câu lạc bộ vô địch FAI Cup qua các năm
Tính đến năm 2021, đã có 98 giải đấu FAI Cup được tổ chức và trao giải vô địch cho các đội bóng xuất sắc nhất. Dưới đây là danh sách các câu lạc bộ nổi bật từng giành được chức vô địch FAI Cup:
1. Shamrock Rovers (25 lần)
Đội bóng thành công nhất trong lịch sử giải đấu là Shamrock Rovers với 25 lần vô địch. Được thành lập vào năm 1901, Shamrock Rovers là đội bóng có truyền thống và lượng fan hâm mộ đông đảo nhất ở Ireland. Họ cũng là đội duy nhất tham dự tất cả các mùa giải FAI Cup kể từ khi giải đấu này ra đời.
2. Bohemian (8 lần)
Bohemian là một câu lạc bộ bóng đá nổi tiếng tại Dublin, thành lập năm 1890. Với 8 lần vô địch FAI Cup, Bohemians đã ghi dấu ấn của mình trong lịch sử của giải đấu này. Họ cũng là câu lạc bộ đầu tiên ở Ireland đưa ra quyết định không chiêu mộ cầu thủ chuyên nghiệp và vẫn duy trì đề án này cho đến ngày nay.
3. Cork City (7 lần)
Cork City là một câu lạc bộ bóng đá đương đại thành lập vào năm 1984 và đã nhanh chóng chiếm được cảm tình của người hâm mộ bóng đá ở Ireland. Với 7 lần vô địch FAI Cup, Cork City là một trong những đối thủ đáng gờm của các câu lạc bộ khác trong giải đấu này.
4. Derry City (5 lần)
Derry City là đội bóng đến từ thành phố Derry ở miền Bắc Ireland và đã giành được 5 lần vô địch FAI Cup. Được thành lập vào năm 1928, Derry City là câu lạc bộ duy nhất từng tham dự cả FAI Cup và giải bóng đá Bắc Ireland cùng một lúc.
5. Shelbourne (3 lần)
Shelbourne là một câu lạc bộ bóng đá có trụ sở tại Dublin, thành lập vào năm 1895. Họ đã giành được 3 lần vô địch FAI Cup và trở thành câu lạc bộ đầu tiên của Ireland đoạt giải đấu quốc gia.
6. St. Patrick’s Athletic (3 lần)
St. Patrick’s Athletic là một câu lạc bộ bóng đá thành lập vào năm 1929 tại Dublin. Với 3 lần vô địch FAI Cup, họ là đối thủ đáng gờm của các đội bóng khác trong giải đấu.
7. Dundalk (2 lần)
Dundalk là câu lạc bộ bóng đá thành lập vào năm 1903 tại Dundalk, thành phố lớn thứ hai ở tỉnh Louth. Họ đã giành được 2 lần vô địch FAI Cup và hiện đang có mặt trong các giải đấu châu Âu như Europa League và Champions League.
8. Waterford (2 lần)
Waterford là một câu lạc bộ bóng đá thành lập vào năm 1930 tại thành phố cùng tên ở phía nam Ireland. Họ đã giành được 2 lần vô địch FAI Cup và trở thành đối thủ đáng gờm của các câu lạc bộ khác trong giải đấu.
Những cầu thủ và huấn luyện viên xuất sắc nhất từng tham dự FAI Cup
Cùng với danh sách các câu lạc bộ vô địch, cầu thủ và huấn luyện viên cũng luôn là nhân vật quan trọng trong lịch sử của FAI Cup. Dưới đây là những cái tên nổi bật trong giải đấu này:
Cầu thủ xuất sắc nhất:
- Shay Brennan (Manchester United)
- Owen Heary (Shamrock Rovers)
- Tommy Eglington (Bohemian)
- Mick Leech (Cork City)
- Johnny Fullam (Drogheda United)
- Jimmy O’Connor (Derry City)
- Stéphane Mahé (Shelbourne)
- Paul Osam (St. Patrick’s Athletic)
- Peter Hutton (Derry City)
- Vinny Arkins (Portadown)
Huấn luyện viên xuất sắc nhất:
- Bob Paisley (Liverpool)
- Pat Fenlon (Shamrock Rovers)
- Roddy Collins (Bohemian)
- John Caulfield (Cork City)
- Stephen Kenny (Dundalk)
- Liam Buckley (St. Patrick’s Athletic)
- Pádraig O’Connor (Derry City)
- Paul Doolin (Galway United)
- Sean Connor (Sligo Rovers)
- Gordon Strachan (Coventry City)
Những trận đấu đáng nhớ nhất trong lịch sử FAI Cup
FAI Cup không chỉ là nơi để các câu lạc bộ tranh tài, mà còn là nơi để tạo ra những trận đấu đầy kịch tính và hấp dẫn cho người hâm mộ. Dưới đây là những trận đấu đáng nhớ nhất trong lịch sử FAI Cup:
1. Shamrock Rovers vs Shelbourne (1936)
Trận chung kết FAI Cup năm 1936 giữa Shamrock Rovers và Shelbourne là một trong những trận đấu kinh điển của giải đấu này. Với sự hiệu quả ghi bàn của Tommy Murray, Shamrock Rovers đã vượt qua Shelbourne với tỷ số 3-2 sau 2 hiệp phụ.
2. Cork City vs Shelbourne (1998)
Năm 1998, Cork City đã đánh bại Shelbourne trong trận chung kết FAI Cup một cách ngoạn mục với tỷ số 4-0. Trận đấu này đã tạo nên một kỷ lục mới cho FAI Cup khi trở thành trận chung kết có nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử giải đấu.
3. Derry City vs Shamrock Rovers (2006)
Trận chung kết FAI Cup năm 2006 giữa Derry City và Shamrock Rovers là một trận đấu mãn nhãn với cú đúp của tiền đạo Kevin McHugh giúp Derry City giành chiến thắng 4-3 trong hiệp phụ.
4. Dundalk vs Cork City (2015)
Trận chung kết FAI Cup năm 2015 giữa Dundalk và Cork City đã chứng kiến một trong những trận đấu hấp dẫn nhất trong lịch sử giải đấu này. Sau 120 phút căng thẳng, Dundalk đã giành chiến thắng với tỷ số 1-0 nhờ bàn thắng duy nhất của tiền đạo Ciaran Kilduff.
Những kỷ lục và thống kê thú vị về FAI Cup
- Thành lập vào năm 1901, FAI Cup là giải đấu bóng đá cổ nhất ở Ireland.
- Shamrock Rovers là câu lạc bộ vô địch FAI Cup nhiều nhất với 25 lần đăng quang.
- Dundalk là câu lạc bộ từng tham dự nhiều trận chung kết nhất với 24 lần.
- Điểm cao nhất mà một câu lạc bộ từng đạt được trong một mùa giải FAI Cup là 80 điểm (Sligo Rovers năm 2013).
- Tiền đạo Tommy Eglington là người ghi bàn nhiều nhất trong một trận đấu FAI Cup với 7 bàn trong trận Shamrock Rovers vs Dundalk năm 1938.
- Huấn luyện viên John Caulfield của Cork City là người duy nhất từng giành được 3 danh hiệu vô địch FAI Cup liên tiếp (2016-2018).
Tầm quan trọng của FAI Cup đối với nền bóng đá Ireland
FAI Cup không chỉ là giải đấu quốc gia quan trọng nhất ở Ireland mà còn là một phần không thể thiếu trong việc phát triển bóng đá tại đất nước này. Giải đấu này đã và đang tạo điều kiện để các câu lạc bộ và cầu thủ trẻ có cơ hội tranh tài và trưởng thành, từ đó nâng cao đẳng cấp của bóng đá Ireland và đưa tên tuổi của đất nước này xa hơn trên bản đồ bóng đá quốc tế.
Những câu lạc bộ nào từng tham dự FAI Cup nhiều nhất?
Kể từ khi giải đấu được thành lập vào năm 1901, có rất nhiều câu lạc bộ đã tham dự FAI Cup. Tuy nhiên, chỉ có 6 câu lạc bộ đã tham dự tất cả các mùa giải FAI Cup cho đến nay, bao gồm Shamrock Rovers, Bohemian, Shelbourne, Dundalk, Sligo Rovers và Waterford.
Những cầu thủ nào ghi nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử FAI Cup?
- Christy Fagan (St. Patrick’s Athletic): 11 bàn
- Jason Byrne (Shelbourne): 10 bàn
- Christy Doran (Waterford): 9 bàn
- Turlough O’Connor (St. Patrick’s Athletic): 8 bàn
- Sean Maguire (Cork City) và Tony Cousins (Derry City): 7 bàn
Xem trực tiếp bóng đá FAI Cup kênh nào?
Trận chung kết FAI Cup thường được phát sóng trực tiếp trên kênh RTÉ 2 hoặc RTÉ Player ở Ireland. Ngoài ra, bạn cũng có thể theo dõi các trận đấu của FAI Cup trên các kênh truyền hình quốc tế như Sky Sports, BT Sport hay Eurosport.
