Umaglesi Liga là giải đấu bóng đá chuyên nghiệp cao nhất của Gruzia, được thành lập vào năm 1990 sau khi đất nước giành được độc lập từ Liên Xô. Từ một giải đấu bị ảnh hưởng bởi tình hình chính trị bất ổn, Umaglesi Liga đã dần trở thành một sân chơi chuyên nghiệp và cạnh tranh hơn cho các đội bóng Gruzia. Với sự tham gia của các đội bóng hàng đầu và sự phát triển vượt bậc của bóng đá Gruzia, giải đấu này ngày càng thu hút sự quan tâm của các CĐV và đem lại những trận đấu đầy kịch tính.
Lịch sử giải đấu Umaglesi Liga
Giải đấu đầu tiên của Umaglesi Liga được tổ chức vào năm 1990, với sự tham gia của 16 đội bóng. Đội vô địch đầu tiên là Iberia Tbilisi, đội cũng giành chức vô địch liên tiếp trong hai mùa giải tiếp theo. Trong những năm đầu, giải đấu bị ảnh hưởng bởi tình hình chính trị bất ổn ở Gruzia. Tuy nhiên, giải đấu đã dần ổn định và trở nên chuyên nghiệp hơn vào cuối những năm 1990.
Trong những năm 2000, Dinamo Tbilisi nổi lên như thế lực thống trị của giải đấu. Đội bóng đã giành 11 chức vô địch liên tiếp từ năm 1999 đến năm 2010. Dinamo Tbilisi cũng là đội bóng Gruzia đầu tiên giành quyền tham dự vòng bảng UEFA Champions League vào mùa giải 2004-05. Kể từ năm 2011, giải đấu đã trở nên cạnh tranh hơn, với nhiều đội bóng khác nhau giành chức vô địch.
Những đội bóng tham dự Umaglesi Liga
Umaglesi Liga hiện có 10 đội bóng tham dự, bao gồm các câu lạc bộ hàng đầu của Gruzia. Dưới đây là danh sách các đội bóng:
Saburtalo Tbilisi
Saburtalo Tbilisi là câu lạc bộ bóng đá thành phố Tbilisi, được thành lập vào năm 1999. Đội bóng này đã giành chức vô địch 4 lần trong những năm gần đây, vào các mùa giải 2018, 2019, 2020 và 2021. Saburtalo Tbilisi cũng là đội bóng Gruzia hiện tại tham dự giải Europa Conference League.
Dinamo Batumi
Dinamo Batumi là câu lạc bộ bóng đá thành phố Batumi, được thành lập vào năm 1923. Đội bóng đã giành chức vô địch Umaglesi Liga một lần vào năm 1991 và là đội bóng Gruzia duy nhất giành chiến thắng trước khi Dinamo Tbilisi bắt đầu thống trị giải đấu.
Torpedo Kutaisi
Torpedo Kutaisi là câu lạc bộ bóng đá thành phố Kutaisi, được thành lập vào năm 1946. Đội bóng này đã giành chức vô địch 2 lần, vào các mùa giải 1993 và 2018.
Lokomotivi Tbilisi
Lokomotivi Tbilisi là câu lạc bộ bóng đá thành phố Tbilisi, được thành lập vào năm 1936. Đội bóng này đã giành chức vô địch 2 lần trong lịch sử của Umaglesi Liga, vào các mùa giải 1995 và 2004.
Chikhura Sachkhere
Chikhura Sachkhere là câu lạc bộ bóng đá thành phố Sachkhere, được thành lập vào năm 1936. Đội bóng đã giành chức vô địch Umaglesi Liga một lần vào năm 2013 và hiện đang tham dự giải Europa Conference League.
Dila Gori
Dila Gori là câu lạc bộ bóng đá thành phố Gori, được thành lập vào năm 1949. Đội bóng này đã giành chức vô địch 2 lần, vào các mùa giải 2011 và 2012.
Samtredia
Samtredia là câu lạc bộ bóng đá thành phố Samtredia, được thành lập vào năm 1920. Đội bóng này đã giành chức vô địch Umaglesi Liga một lần vào năm 2017.
Telavi
Telavi là câu lạc bộ bóng đá thành phố Telavi, được thành lập vào năm 1972. Đội bóng đã giành chức vô địch Umaglesi Liga một lần vào năm 2010.
Saburtalo Tbilisi II
Saburtalo Tbilisi II là đội bóng dự bị của câu lạc bộ Saburtalo Tbilisi. Đội bóng này thường được gọi là Saburtalo-2 và hiện đang tham dự giải hạng hai của bóng đá Gruzia.
Norchi Dinamoeli
Norchi Dinamoeli là câu lạc bộ bóng đá thành phố Tbilisi, được thành lập vào năm 2017. Đội bóng hiện đang tham dự giải hạng nhất của bóng đá Gruzia.
Thể thức thi đấu của giải Umaglesi Liga
Umaglesi Liga gồm 10 đội bóng thi đấu theo thể thức vòng tròn hai lượt, với mỗi đội thi đấu 36 trận trong một mùa giải. Điểm số được tính bằng cách tính tổng số điểm của mỗi đội sau khi đã chơi đủ 36 trận. Điểm số được tính theo quy tắc 3 điểm cho một trận thắng, 1 điểm cho một trận hòa và 0 điểm cho một trận thua.
Đội vô địch sẽ giành quyền tham dự vòng loại thứ nhất của UEFA Champions League, trong khi đội á quân và đội xếp thứ ba sẽ tham dự vòng loại thứ nhất của UEFA Europa Conference League.
Đội vô địch Umaglesi Liga qua các mùa giải
Kể từ khi giải đấu được tổ chức vào năm 1990, có tổng cộng 12 đội bóng đã giành chức vô địch Umaglesi Liga. Dưới đây là danh sách các đội vô địch và số lần giành chức vô địch của họ:
| Đội bóng | Số lần giành chức vô địch |
|---|---|
| Dinamo Tbilisi | 16 |
| Iberia Tbilisi | 3 |
| Saburtalo Tbilisi | 4 |
| Dinamo Batumi | 1 |
| Torpedo Kutaisi | 2 |
| Lokomotivi Tbilisi | 2 |
| Chikhura Sachkhere | 1 |
| Dila Gori | 2 |
| Samtredia | 1 |
| Telavi | 1 |
| Saburtalo Tbilisi II | 0 |
| Norchi Dinamoeli | 0 |
Cầu thủ ghi bàn hàng đầu của giải Umaglesi Liga
Trong suốt lịch sử của Umaglesi Liga, có nhiều cầu thủ đã để lại dấu ấn trong lòng người hâm mộ bóng đá Gruzia. Dưới đây là danh sách những cầu thủ ghi bàn hàng đầu của giải đấu này:
- Georgi Kinkladze – Dinamo Tbilisi: 125 bàn thắng.
- Malkhaz Asatiani – Dinamo Tbilisi: 110 bàn thắng.
- Gocha Gogrichiani – Dinamo Tbilisi: 97 bàn thắng.
- Georgi Demetradze – Dinamo Tbilisi: 90 bàn thắng.
- Levan Kobiashvili – Dinamo Tbilisi: 80 bàn thắng.
- Lasha Jakobia – Dinamo Tbilisi: 77 bàn thắng.
- Nika Dzalamidze – Dinamo Tbilisi: 74 bàn thắng.
- Vakhtang Dzhodzhua – Dinamo Tbilisi: 71 bàn thắng.
- Gocha Jamarauli – Dinamo Tbilisi: 70 bàn thắng.
- Giorgi Melkadze – Dinamo Batumi: 68 bàn thắng.
Các trận đấu đáng nhớ trong lịch sử Umaglesi Liga
Trong suốt lịch sử của giải đấu, có rất nhiều trận đấu để lại dấu ấn đặc biệt trong lòng người hâm mộ bóng đá Gruzia. Dưới đây là danh sách những trận đấu đáng nhớ nhất trong lịch sử Umaglesi Liga:
- Dinamo Tbilisi 3-0 Iberia Tbilisi (mùa giải 1991-92): Đây là trận đấu chung kết đầu tiên của giải đấu, khi Dinamo Tbilisi vượt qua đối thủ Iberia Tbilisi để giành chức vô địch đầu tiên trong lịch sử của giải.
- Dinamo Tbilisi 5-4 Chikhura Sachkhere (mùa giải 1993-94): Trận đấu mãn nhãn với 9 bàn thắng được ghi, khi Dinamo Tbilisi giành chiến thắng trước Chikhura Sachkhere để giành chức vô địch mùa giải này.
- Dinamo Tbilisi 10-0 Samtredia (mùa giải 2016-17): Trận đấu có số điểm cao nhất trong lịch sử Umaglesi Liga, khi Dinamo Tbilisi hủy diệt Samtredia với tỷ số 10-0.
- Saburtalo Tbilisi 1-0 Dinamo Batumi (mùa giải 2018): Đây là trận chung kết giữa hai đội bóng cùng giành chức vô địch một lần trong lịch sử giải đấu. Saburtalo Tbilisi đã giành chiến thắng 1-0 để lần đầu tiên đăng quang tại Umaglesi Liga.
- Telavi 3-2 Norchi Dinamoeli (mùa giải 2019-20): Trận đấu cuối cùng của mùa giải này trở nên cực kỳ kịch tính, khi Telavi giành chiến thắng 3-2 trong những phút cuối cùng của trận đấu để trở thành nhà vô địch mới của Umaglesi Liga.
Những cầu thủ nổi tiếng từng thi đấu tại Umaglesi Liga
Có rất nhiều cầu thủ nổi tiếng đã từng thi đấu tại Umaglesi Liga, và họ đã góp phần đưa tên tuổi của giải đấu và bóng đá Gruzia trở nên nổi tiếng trong làng túc cầu thế giới. Dưới đây là danh sách những cầu thủ nổi tiếng từng thi đấu tại Umaglesi Liga:
- Shota Arveladze: Cựu tiền đạo của ĐTQG Gruzia đã có khoảng thời gian chơi cho Dinamo Tbilisi trong sự nghiệp của mình.
- Giorgi Kinkladze: Cầu thủ tấn công người Gruzia đã thi đấu cho các câu lạc bộ hàng đầu như Manchester City, Derby County và Ajax. Anh từng ghi 125 bàn thắng cho Dinamo Tbilisi trong suốt sự nghiệp của mình.
- Vladimir Weiss: Cựu HLV ĐTQG Gruzia từng thi đấu tại Umaglesi Liga với màu áo Dila Gori.
- Levan Kobiashvili: Cựu tiền vệ đã có khoảng thời gian chơi cho các câu lạc bộ hàng đầu như Schalke 04 và Hertha BSC ở Đức. Anh cũng là cầu thủ ghi bàn hàng đầu của Dinamo Tbilisi với 80 bàn thắng.
Giải vô địch quốc gia Gruzia và sự phát triển của bóng đá Gruzia
Umaglesi Liga không chỉ là giải đấu quan trọng nhất ở Gruzia mà còn là nơi đào tạo ra những tài năng trẻ cho đội tuyển quốc gia. Nhiều cầu thủ trẻ đã được phát hiện và phát triển thông qua việc thi đấu tại giải đấu này, giúp đưa bóng đá Gruzia phát triển mạnh mẽ hơn trong những năm gần đây.
Điều này được thể hiện rõ ràng qua thành tích của đội tuyển quốc gia Gruzia khi họ vừa giành được vé tham dự EURO 2020 lần đầu tiên trong lịch sử. Điều này cho thấy sự phát triển của bóng đá Gruzia được ghi nhận trên cả mặt trận câu lạc bộ và đội tuyển quốc gia.
Tương lai của giải Umaglesi Liga
Hiện tại, giải đấu đang có những khó khăn trong việc thu hút người hâm mộ và tài trợ, khi các câu lạc bộ chưa có một nền tảng vững chắc để phát triển. Tuy nhiên, với những thành tích xuất sắc của đội tuyển quốc gia và những tài năng trẻ đang phát triển, hy vọng rằng Umaglesi Liga sẽ tiếp tục phát triển và trở thành giải đấu được đánh giá cao ở khu vực và thế giới.
